• Messengers of meghdoot

  • Mount Meghdoot

    Mount Meghdoot

    Logo Of Mount Meghdoot, Courtesy Vishal Jethva

  • Enter your email address to follow this blog and receive notifications of new posts by email.

    Join 1,025 other subscribers
  • The Meghdoot History

  • Meghdoot Calendar

    May 2024
    M T W T F S S
     12345
    6789101112
    13141516171819
    20212223242526
    2728293031  
  • People till date enjoyed our raindrops

    • 47,302 times
  • Live Traffic

  • Tweetdrops

  • Add us on Google Plus

  • Mount Meghdoot on Facebook

  • Top Clicks

    • None

મેં ખેલેંગા…!!!

આ લખાય છે ત્યારે ‘સચિન- અ બિલિયન ડ્રીમ્સ’ રીલિઝ થઇ ચુક્યું છે. સચિન તેન્ડુલકર. એ માત્ર નામ નથી, મારી-તમારી જેવા કરોડો ક્રિકેટના રસીયાઓને આજે પણ વગર ઠંડીએ ઉકારાટા લાવી દે, આંખો ઝનુનથી લાલ કરી દે અને દિમાગમાં ક્રાક્રાતોઆ જવાળામુખી ફાટે એટલી તીવ્રતાથી દેશપ્રેમ ભરી દે એવો ધાંય ધાંય અહેસાસ છે. ધૈવતભાઈએ ઓરકુટ સમયે લખ્યું હતું કે, ‘આજે ય ૧૨૫ કરોડ લોકોને સચિન ક્રીઝ પર હોય ત્યાં સુધી છાતીએ પાણી હોય છે કે ના, હજુ આપણે નહીં હારીએ.’ આટલી તોતિંગ પ્રતિભા ખડી કરનાર મુંબઈ ચા મુલગાએ કંઈ કેટલાય લોકોને પરોક્ષ રીતે આગળ વધવા, મૂંગા મોઢે ટીકા પચાવતાં રહેવા અને તોય પોતાના લક્ષ્ય તરફ ધપતાં રહેવા સતત પ્રેરણા આપી છે. એક આખી જનરેશન એની સાથે મોટી થઇ છે, એની સાથે આપણે આપણી જુવાની કાઢી છે; અને પેલો છ મિનીટનો ઇન્ડિયા વર્લ્ડ કપ જીતે છે એ વિડીયો કહે છે એમ, We waited; and 1 man waited with us…

અને એટલે જ માઉન્ટ મેઘદૂત આવી પર્સનલ ફેવરીટ પ્રતિભા વિષે પોતાના વિચારો/પોતાની યાદો કહેવા કેટલાંક લોકોને કિ-બોર્ડ હવાલે કરે છે. આ લોકો ક્રિકેટ સાથે જોડાયેલા છે. ક્રિકેટના ફેન છે, પોતે ક્રિકેટ રમે છે અને ક્રિકેટના વિશેષ રસિયા છે. (કહો કે ચરસી છે.. 😉 ) તો, આજે જેને કિ-બોર્ડ હવાલે કરીએ છીએ એ મિત્ર ઉત્તમ વાંચક હોવાની સાથે સાથે ક્રિકેટના એન્સાયકલોપીડિયા તરીકે મિત્રવર્તુળમાં નામના ધરાવે છે.

પ્રસ્તુત છે, અપને સચિનની કહાની, નીરવ પંચાલ કી  ઝુબાની…
(Disclaimer: અમે ઈરાદાપૂર્વક ઈમેજીસ નથી મૂકી, કેમકે સચિન માટે ઈમેજ મુકવી પડે તો શું ખાક તમે ફેન છો ક્રિકેટના? 😛 )


મોટેભાગે દર વર્ષે રાષ્ટ્રપતિ ભવન દ્વારા ચુનંદા ખેલાડીઓને રાજીવ ગાંધી ખેલ રત્ન એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવે છે. ભારતમાં સ્પોર્ટ્સ એવોર્ડ્સમાં આ એવોર્ડ સર્વશ્રેષ્ઠ છે. વર્ષ 1998 ની 29 ઓગસ્ટે ભારતના રાષ્ટ્રપતિ શ્રી કે.આર. નારાયણ દ્વારા એક ચોક્કસ ક્રિકેટરને આ એવોર્ડ અપાયો હતો અને પછીની ઘટના આ એવોર્ડનું કવરેજ કરતા ભારતીય મીડિયા માટે આશ્ચર્ય જનક હતી.

સચિન તેંડુલકર ઓસ્ટ્રેલિયાની ટુર બાદ એવોર્ડ સ્વીકારવા માટે દિલ્હી રાષ્ટ્રપતિ ભવન આવી પહોંચ્યો હતો. એજ દિવસે સૌરવ ગાંગુલી અને અજય જાડેજાનું અર્જુન એવોર્ડ દ્વારા સન્માન થવાનું હતું. ભારતના એ સમયના ક્રિકેટિંગ સ્ટાર્સ આવવાના હોઈ સ્વાભાવિક રીતે રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં હલચલ સામાન્ય કરતા વધુ હતી. જે બેઠકો પ્રેસ માટે અનામત હતી એના પર પ્રેસિડેન્શિયલ સ્ટાફ અને એમના કુટુંબીજનોએ બઠાવી લીધી હતી. એવોર્ડ સેરેમની પત્યા પછી સ્નેહમિલન સમારોહ હતો જેમાં બધા એવોર્ડવિજેતાઓ સાથે રાષ્ટ્રપતિ પોતે વાતચીત કરે એવો સામાન્ય ધારો હોય છે. એ દિવસે કૈંક અલગ બન્યું. એવોર્ડ પત્યા પછી તમામ આમંત્રિત મહેમાનો, બીજા ખેલાડીઓ, પ્રેસિડેન્શિયલ સ્ટાફ એમના કુટુંબીજનો, ખુદ રાષ્ટ્રપતિના અંગરક્ષકો, મંત્રીમંડળ અને અન્ય વીઆઈપી મહેમાનો સચિનનો ઓટોગ્રાફ લેવા ધસી ગયા. ત્યાં સૌરવ ગાંગુલી અને અજય જાડેજા પણ હાજર હતા પણ એમને એ ઘટના શોકિંગ નહોતી લાગી। પણ જયારે મીડિયાકર્મીની નજર બીજી દિશામાં ગઈ ત્યારે ભારતના મહામહિમ રાષ્ટ્રપતિ હાથમાં  ચા નો કપ લઇને, વિસ્ફારિત આંખોથી ભીડ સામે જોતા ભવનના એક ખૂણામાં જોવા મળ્યા. આ પ્રકારની ઘટના ના ભૂતો: ના ભવિષ્યતિ પ્રકારની હતી.
કોણ છે સચિન તેંડુલકર? માત્ર એક ક્રિકેટર તો નથી જ? તો? અંગ્રેજીમાં જેમ કહે છે એમ The Man or The Myth?

ભારતીય ક્રિકેટ ટીમ 1932 થી આંતરરાષ્ટ્રીય ટેસ્ટ મેચીસ રમે છે. 1932 થી લઇને 2017 સુધીના દાયકાઓમાં કેવા પ્લેયર્સ ભારત માટે રમ્યા? 1930ના દાયકામાં કર્નલ સી.કે. નાયડુ, 1940માં વિજય મર્ચન્ટ, 1950માં ઓલરાઉન્ડર વિનુ માંકડ, 1960માં મન્સુર અલી ખાન “ટાઇગર” પટૌડી, 1970માં ગાવસ્કર, 1980માં કપિલદેવ, 1990માં સચિન, સૌરવ ગાંગુલી અને રાહુલ દ્રવિડ, 2000માં એમ.એસ.ધોની અને 2010 પછી વિરાટ કોહલી. આમાંથી એક અવ્વલ નામ કે જે બાકીના દિગ્ગજો પણ સ્વીકારે છે એ સચિન તેંડુલકર. શું આટલી ઓળખ પૂરતી ખરી? ના.

સચિનને ઓળખવા માટે પહેલા મુંબઈ ક્રિકેટને ઓળખવું પડે. મુંબઈ ક્રિકેટથી વધુ સ્પર્ધાત્મક ક્રિકેટ આખા દેશમાં ક્યાંય નથી. સ્કૂલ લેવલથી લઇને ઓફિસ લેવલ સુધીનું સ્ટ્રક્ચર્ડ ફોર્મેટ તૈયાર થઇને ઉભરી આવ્યું હોય, તો મુંબઈ ક્રિકેટ સિવાય બીજે ક્યાંય એટલું સફળ નથી. મુંબઈ ક્રિકેટનો દબદબો એટલે સુધી છે કે મુંબઈની રણજી ટીમ ભારતના ડોમેસ્ટિક ક્રિકેટની અગ્રેસર રણજી ટ્રોફી 41 વાર જીતી છે. એમાં પણ 1958-59 થી લઇને 1972-73 સુધી સળંગ 15 વર્ષ સુધી વિજેતા રહી છે. ઘણા વર્ષો સુધી મુંબઈના ક્રિકેટર્સ ભારતની રાષ્ટ્રીય ટીમમાં પસંદગી પામતા રહ્યા એમનું એક કારણ આ હતું. મુંબઈ બેટિંગ સ્કૂલએ પ્લેયર્સ પણ કેવા આપ્યા? વિજય મર્ચન્ટ, રુસી મોદી, પોલી ઉમરીગર, દિલીપ સરદેસાઈ, નરીમાન કોન્ટ્રાકટર, વિજય માંજરેકર, અજિત વાડેકર, સુનિલ ગાવસ્કર, સંદીપ પાટીલ, સંજય માંજરેકર, વિનોદ કામ્બલી અને સર્વશ્રેષ્ઠ સચિન તેંડુલકર ! “ખડુસ” બેટિંગના ધોરણે એક જ નિયમ હતો. બેટ વન્સ, બેટ બિગ.

મુંબઈ ક્રિકેટના ક્રોસ મેદાન કે આઝાદ મેદાનનું અવલોકન કરો તો તમને મિડવિકેટ પોઝિશનમાં ફિલ્ડિંગ કરતો પ્લેયર સામાન્ય કરતા વધુ નજીક ઉભેલો લાગે તો ફરી અવલોકન કરવું! એ ખેલાડી એ જ મેદાનમાં બાજુની પીચ પર રમાતી મેચમાં ફાઈન લેગ પોઝિશન પાર ફિલ્ડિંગ ભરતો દેખાશે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે એક સામટી આટલી મેચો એક મેદાનમાં રમાતી હોય અને આ જ ઘટના રોજેરોજ થતી હોય તો એ સિસ્ટમમાંથી બહાર આવતા પ્લેયર્સની એકાગ્રતા અને ક્રિકેટ ટીમમાં પોતાનું સ્થાન બનાવી રાખવાનું પ્રેશર અભૂતપૂર્વ હોય છે.

કાંગા લીગ ચોમાસામાં દરેક રવિવારે રમાતી હોય છે. ટાઈમ્સ શિલ્ડ એ ઇન્ટર ઓફિસ લીગ છે. અંડર 15 અને અંડર 17 માટે હેરિસ શિલ્ડ અને જાઈલ્સ શિલ્ડ ટુર્નામેન્ટ હોય છે, આમ દરેક ઉમરના પ્લેયર્સ માટે આખું વર્ષ ક્રિકેટ રમી શકાય એમ કેલેન્ડર ગોઠવાતું હોય છે.શારદાશ્રમ એ એવા વિદ્યાર્થીઓ માટેની સ્કૂલ હતી જેઓ ક્રિકેટને સિરિયસ સ્પોર્ટ્સ તરીકે ગણતા હતા અને સ્કૂલમાં એને અનુરૂપ વાતાવરણ પણ હતું. ભણવા માટે બીજી ઘણી સ્કૂલ્સ હતી પણ ક્રિકેટમાં એક જ અવ્વ્લ સ્કૂલ, શારદાશ્રમ. શારદાશ્રમમાં થી ભારતને 4 ઇન્ટરનેશનલ ક્રિકેટર્સ મળ્યા છે. ચંદ્રકાન્ત પંડિત, પ્રવીણ આમરે, સચિન તેંડુલકર અને વિનોદ કામ્બલી  ! સચિન તેંડુલકર શારદાશ્રમમાં હતો ત્યારે તેના કોચ રમાકાન્ત આચરેકર હતા.

1988ની હેરિસ શિલ્ડ ટ્રોફીની સેમિફાઇનલ યાદગાર છે. તે મેચમાં સચિન તેંડુલકર અને વિનોદ કામ્બલીએ કોચ રમાકાન્ત આચરેકરની ગેરહાજરીનો ભરપૂર ફાયદો ઉઠાવીને સેન્ટ ઝેવિયર્સની ટીમની ભરપૂર ધોલાઈ કરી હતી. સચિનની કપ્તાનીમાં ટોસ જીતીને શારદાશ્રમે બેટ વન્સના નિયમ મુજબ પહેલા બેટિંગ લીધી. 84/2 ના સ્કોર પર સચિન તેંડુલકર ને વિનોદ કામ્બલીનો સાથ મળ્યો. પ્રથમ દિવસના અંતે વિનોદ નો સ્કોર 182* અને સચિન 192*. આચરેકર પ્રથમ દિવસે મેદાનમાં હાજર હતા પણ બીજા દિવસે કોઈ કારણોસર હાજર નહોતા રહી શક્યા  એટલે એમને આસિસ્ટન્ટ કોચ લક્ષ્મણ ચવાણને ટીમના 500 રન થાય એટલે ઇનિંગ ડિક્લેર કરાવવાની સૂચના આપી હતી. સચિનને કોચ હાજર નથી એ વાતની જાણ હતી એટલે એણે વિનોદને સૂચના આપી કે લક્ષ્મણ ચવાણ સામે જોયા વગર બેટિંગ કરતા રહીએ. બીજા દિવસના લંચ બ્રેક પર ટીમનો સ્કોર 748/2 અને સચિનને ફરજીયાત ઇનિંગ ડિક્લેર કરવાની ફરજ પડી. એ વખતે તેંડુલકર નો સ્કોર 326* અને કામ્બલી નો સ્કોર 349* હતો.  માત્ર 120 ઓવરમાં બંને બેટ્સમેનએ નિર્દયતાથી 748 રન કર્યા હતા અને અંતે મેચ જીતી ગયા. (સાઇરાજ બાહુતુલે સેન્ટ ઝેવિયર્સનો કપ્તાન હતો.)

અહિંયા એક વાત નોંધવી રહી કે તેંડુલકરની શરૂઆતી પ્રેક્ટિસ સિમેન્ટ પીચ પર ભીના થયેલા રબર બોલ પર આધારિત હતી જેનાથી એના નૈસર્ગીક રીતે સ્ટ્રોંગ ફ્ર્ન્ટ ફુટ સ્ટ્રોક્સ અને  ઓન ધ રાઈઝ હતા જેનો સ્વાદ દુનિયાભરના ફાસ્ટ બોલર્સ ચાખવાના હતા. ન્યુઝીલેન્ડના બેટિંગ લીજેન્ડ ગ્લેન ટર્નરને તેંડુલકરની ક્રોસ બેટેડ ગ્રીપ જોઈને નવાઈ લાગી હતી પણ આજ ગ્રીપને કારણે તેંડુલકર ઓફ સ્ટમ્પના બોલની લાઈન કવર કરીને મીડ વિકેટ, સ્ક્વેર લેગ, પોઇન્ટ, થર્ડમેન, કવર, લોન્ગ ઓફ અને લોન્ગ ઓન બાજુ મરજી મુજબ શોટ્સ મારી શકતો। છેલ્લા 5 વર્ષથી ક્રિકેટમાં  ડેટા એનાલિસિસ વધવાને કારણે બોલર્સ આસાનીથી જાણી શકે છે કે કયા બેટ્સમેનને ક્યાં બોલ નાખવો પરંતુ જે બેટ્સમેનની સ્ટ્રોક રેન્જ આટલી મોટી હોય ત્યાં એક ઇંચની ભૂલ પણ ટીમને 4 કે 6 રન જેટલી મોંઘી પડી જાય.

16 વર્ષની ઉંમરમાં ટેસ્ટ કારકિર્દીની શરૂઆત પાકિસ્તાનની ટુર થી ઇમરાન ખાન, વસીમ અક્રમ, વકાર યુનુસ, આકીબ જાવેદ અને અબ્દુલ કાદિર જેવા ધરખમ બોલિંગ એટેક સામે થઇ. શોટ પૂરો થાય એ પહેલા બોલ સુસવાટાભેર નીકળી જતો હોય, બનાના યોર્કર સ્વિંગિંગ બોલ સામે સ્ટમ્પ્સ ગુલાંટ ખાઈ જતા હોય અને ગુડ લેન્થ ડિલિવરી ખભા ઉપરથી પાર થતી હોય, અને ક્રાઉડ સપોર્ટ ઝીરો હોય એવા સંજોગોમાં બીજી ટેસ્ટ મેચમાં તેંડુલકરે ઉપયોગી  59 રન બનાવ્યા.

અસલી ધમાકો ચોથી ટેસ્ટમેચમાં થયો. અગાઉ 3 મેચ ડ્રો થઇ હતી અને બંને ટીમ એકબીજા સામે પોતાનો શ્રેષ્ઠ દેખાવ કરી રહી હતી. વકાર યુનુસનો એક બોલ ધાર્યા કરતા ઓછો બાઉન્સ થયો અને બેટની ટોપ એજ લાગીને તેંડુલકરના નાક પર વાગ્યો, એની હેલ્મેટ ગ્રીલ વગરની હતી. મેચ જોવા આવેલ ક્રાઉડ લોહી તરસ્યું થઇને હુરિયો બોલાવી રહ્યું હતું। ટીમના ફિઝિયો સચિનના લોહી નીકળતા નાક સામે રૂ ના પેલ મૂકી રહ્યા હતા અને રિટાયર્ડ હર્ટ થવાની સલાહ આપતા હતા. તેંડુલકરે એમને હડસેલીને કહ્યું ” મેં ખેલેંગા” લોહી નીકળતા નાક સાથે ફરી સ્ટાન્સ લીધું। વકાર યુનુસનો રનઅપ, આઉટસાઇડ ઑફ સ્ટમ્પ ફુલ લેન્થ સ્વિંગિંગ ડિલિવરી અને તેંડુલકરે અદભુત સ્કવેર ડરાઇવ રમીને બાઉન્ડરી બહાર મોકલી આપી. ફ્લુક સમજીને ફરી વકાર યુનુસનો રનઅપ, આઉટસાઈડ ઑફ સ્ટમ્પ શોર્ટ પીચ્ડ, તેંડુલકરે એને કવર પોઇન્ટ પરથી કુદાવીને ઓન ધ રાઈસ શોટ માર્યો અને ફરી એજ  પરિણામ, બોલ બાઉન્ડરી બહાર। પહેલી વાર એવું થયું હતું કે કોઈ ભારતીય બેટ્સમેને પાકિસ્તાની ફાસ્ટ બોલર્સને ક્રૂરતાથી એમની જ ભાષામાં જવાબ આપ્યો હતો. જે ક્રાઉડ હુરિયો બોલાવી રહ્યું હતું તે ક્રિકેટિંગ જીનિયસના શોટ સિલેક્શન અને એના ટેમ્પરામેન્ટને જોઈને સ્તબ્ધ થઇ ગયું હતું. ભારતના પ્રખ્યાત સ્પોર્ટ્સસ્ટાર મેગેઝીનની હેડલાઈન હતી – The Wonder Boy is Here to Stay…

સચિનને અપાતા ટ્રિબ્યુટમાં વિખ્યાત મેગેઝીન ટાઈમનો એક લેખ ખુબ અદભુત છે.

સમય દરેક મનુષ્યને પોતાનો પરચો બતાવે છે પણ એણે એક વ્યક્તિને બાકાત રાખ્યો લાગે છે. સચિન તેંડુલકર સામે સમય થંભી જાય છે. આપણે વિજેતાઓ જોયા છે, આપણે લીજેન્ડરી પ્લેયર્સ જોયા છે, પણ આ પહેલા આપણી પાસે સચિન નહોતો અને ભવિષ્યમાં પણ સચિન જેવો બીજો ખેલાડી નહિ મળે.

જયારે સચિન સૌ પ્રથમવાર પાકિસ્તાન ટુર પાર ગયો ત્યારે માઈકલ શુમાકરની પહેલી ફોર્મ્યુલા 1 રેસ થવાની બાકી હતી, લાન્સ આર્મસ્ટ્રોંગે હજી ટુર-ડી-ફ્રાન્સમાં ભાગ લીધો નહોતો। ડિએગો મેરાડોના વિશ્વ વિજેતા આર્જેન્ટિનાની ફૂટબોલ ટીમનો કેપ્ટ્ન હતો અને પિટ સામ્પ્રાસે ગ્રાન્ડ સ્લેમ જીત્યું નહોતું. રોજર ફેડરરનું નામ અજાણ્યું હતું, લાયનલ મેસી હજુ બાળક હતો, ઉસૈન બોલ્ટનું નામ કોઈએ સાંભળ્યું નહોતું, બર્લિન વૉલ હજુ સાબૂત હતી અને યુ.એસ.એસ.આર. એક મોટો દેશ હતો.

લેખનું તાત્પર્ય એ હતું કે સચિનના કાળખંડ દરમિયાન જેટલા પણ મોટા ખેલાડીઓ હતા, (ક્રિકેટ અને ક્રિકેટ સિવાયની રમતોમાં) એ બધા અસ્ત થઇ ગયા, કોઈની કારકિર્દી સમાપ્ત થઇ ગઈ કે પછી કોઈ સચિન જેટલું લોકપ્રિય રહ્યું નહિ. સચિન નિવૃતિ બાદ પણ જો ક્યાંય દેખા દે તો એ આજે પણ એટલીજ મોટી ખબર છે. ફેન્સ હજુ પણ ફોટો અને ઓટોગ્રાફ માટે આતુર હોય છે. મારા જેવા ફેન્સની એક આખી પેઢી સવારે 4.30 વાગે ઉઠીને એની ઇનિંગ જોવા ટીવી સામે ગોઠવાઈ જતી હતી. ન્યુયોર્કમાં આખો દિવસ કોલેજ અને બીજી જફાઓ વચ્ચે રાતે ઘરે પહોંચીને લાઈવ સ્ટ્રીમ કરીને તેંડુલકરની સ્ટ્રેટ ડરાઇવ જોવાથી થાક ઉતરી ગયાના અનુભવો પણ છે. રાતે આંખો બંધ કર્યા  બાદ કેટકેટલી વાર તિરંગાના સ્ટીકર વળી હેલ્મેટ પાછળનો ચેહરો જોવા મળે. ગાર્ડ એડજસ્ટ કરીને લેગ સ્ટમ્પ પાર લેવાતું સ્ટાન્સ , પગની ટ્રીગર મુવમેન્ટ અને ફાસ્ટબોલરની પાસેથી ગોળીની જેમ નીકળતો શોટ કે જેને જોતા મીડ ઑફ પર ઉભેલો ફિલ્ડર નિઃસહાય  બની માથું ઝુકાવી દે.

કોઈ પણ બેટ્સમેનના ફોર્મ માટે એક શબ્દ વપરાય છે. પર્પલ પેચ, સચિન માટે પર્પલ સીઝન હતી. ટી-20ના આગમન પહેલા 1994માં તેંડુલકરે ન્યુઝીલેન્ડના ડેની મોરિસન અને ક્રિસ પ્રિંગલ જેવા અનુભવી બોલરોની ઓકલેન્ડમાં સર્વિસ કરી હતી. એ ઇનિંગ મોડર્ન ટી-20નું ટેમ્પ્લેટ હતી. 49 બોલમાં 82 રન. 24 ઓવેર માં 143 રન નો ટાર્ગેટ ચેસ કરીને દુનિયાને અચંબિત કરી દીધી હતી. એવું નહોતું કે પહેલા આવી ઇનિંગ રમાઈ નહોતી. ગેરી સોબર્સ, વિવિયન રિચાર્ડસ, બ્રાયન લારા કે પછી મોહંમદ અઝહરુદ્દિન આવા કારનામા કરી ચુક્યા હતા પણ તેંડુલકર જેવું એગ્રેશન અને સંતુલન દુનિયાએ પહેલીવાર જોયું હતું. તેંડુલકરની તાકાત તેના આત્મવિશ્વાસમાં હતી. વિરોધી ટિમના શ્રેષ્ઠ બોલર્સને બેખોફ રીતે ફ્રન્ટ ફુટ પર રમીને ધૂળ ચટાવવા જેવી સ્ટ્રેટેજી તેંડુલકર બાદ જયસુરીયાએ વિકસાવી. એનું એક ઉદાહરણ કોકોકોલા કપ છે. ફાઇનલ પહેલા ઝિમ્બાબ્વેના હેન્રી ઓલૉન્ગાએ ભારતીય ટોપ ઓર્ડરને વીંખી નાખ્યો હતો અને પછીની મેચમાં ઓલૉન્ગાએ સચિનનું વિશ્વસ્વરૂપ જોયું. ફરીથી એજ લેગ સ્ટમ્પ પર સ્ટાન્સ અને ઓલૉન્ગાની કારકિર્દીની સૌથી ખરાબ ધોલાઈ. ઝિમ્બાબ્વેના 196 રન ના ટાર્ગેટને એક પણ વિકેટ ગુમાવ્યા વગર 30 ઓવર્સમાં ચેઝ કરીને જાણે ચેલેંજ આપી. When you come at the King, you best not miss.  ઑફ સ્ટમ્પ બહારના બોલને પોઇન્ટ પરથી સિક્સ માર્યા બાદ પીચ પર જઈ બેટ વડે રૂટિન ઠક, ઠક, ઠક અને વળી પછી ધોલાઈ શરુ. આખરે એ મેચમાં 6 ઓવર બાદ ઓલૉન્ગાને ફરી ક્યારેય ઓવર કરવા ના મળી.

શારજાહના મેદાનમાં આ પહેલા પણ આવી ફિલ્મ ભજવાઈ ગઈ હતી, ઓસ્ટ્રેલિયન ફાસ્ટ બોલર્સને બેરહેમીથી ફટકારવામાં આવ્યા હતા, માઈકલ કાસ્પ્રોવિકસ, ડેમિયન ફ્લેમિંગના જેન્યુઈન વિકેટ ટેકિંગ બોલ બાઉન્ડરી લાઈનની બહાર મોકલી દેવાતા હતા. આઉટસ્વિંગ બોલને ફ્રન્ટ ફુટ કવર ડ્રાઈવ અને ઇનસ્વિંગિંગ બોલને બેકફૂટ પંચ દ્વારા એજ દિશામાં જતો જોઈ બોલર્સ હતાશ થઇ ગયેલા। ચોપડીમાં લખ્યું હોય તેમ પેજ નો. 54, બીજા ફકરામાં લખ્યું હોય એમ હાઈ એલ્બો, સ્મૂધ ફોલૉ થ્રુ અને પ્રેક્ષકોના હાઈ ડેસીબલ અવાજની વચ્ચે બેટ અને બોલના સંગમ દ્વારા આવતો એક જાણીતો અવાજ। થડ! અને કેમેરો બોલની દિશામાં ફરે એ પહેલા બોલ બાઉન્ડરી લાઈન પાસે પહોંચી ગયો હોય.

સચિન કોણ છે એનો જવાબ મારી પાસે નથી, પણ સચિનની સામે નોન સ્ટરાઇક પર ઉભા રહી ને જેમ મેં પણ શેન વોર્નના લેગ સ્ટમ્પની બહાર ટપ્પી પડતા બોલને બહાર આવીને એના માથા પરથી સિક્સ મારતો જોયો છે.  કાસ્પ્રોવિક્સના પરફેક્ટ બ્લોક હોલ બોલને એના માથા પરથી કુદાવીને એને ઊંધા હાથની લપડાક મારી ત્યારે હું પણ ત્યાં જ હતો. મેક્ગ્રાથના અહંકારને નૈરોબી જીમખાના ગ્રાઉન્ડમાં તોડ્યો ત્યારે એની હતાશા જોઈને  કર્યું હતું. સિડનીના ગ્રાઉન્ડ પર સચિનની સાથે રહીને જેમ મેં આખી ઇનિંગમાં એક પણ કવર ડરાઇવ નથી મારી। મેં પણ મેકડરમોટને સ્કવેર લેગ પર ફ્લીક કરી છે.  ગુવાહાટીમાં ન્યુઝીલેન્ડના ફાસ્ટ બોલર્સને દોડાવી દોડાવીને માર્યા ત્યારે હું પણ ત્યાંજ હતો. મેં પણ શોએબ અખ્તરને સેન્ચ્યૂરીયનમાં થર્ડમેન પર ઝંઝાવાતી સિક્સ મારીને નાથ્યો છે, અને છેલ્લે જયારે 28 વર્ષના લાંબા અંતરાલ બાદ ભારત વિશ્વકપ જીત્યું ત્યારે મારી જોડે તમે બધાએ એ કપ ઉચક્યો હતો.

સફારી 35 વર્ષ -3- To Infinity and Beyond

35 વર્ષ, લગભગ 0 એડ્સ અને સતત સારી ક્વોલીટી નું ઉંચી કોટી નું જ્ઞાન, સફારી માટે આ માઈલસ્ટોન તો બેશક છે જ. પણ સફારી ને અહીંથી પણ આગળ જવાનું છે. જે ઘડતર એણે આપણી પેઢીઓનું કર્યું છે એ જ ઘડતર આગળ પણ કરવાનું છે. અને આપણને ખબર છે કે સ્માર્ટફોન અને વિકિપીડિયા ના જમાના માં ખાલી ટ્રેડીશનલ રીતે સફારી આગળ નહિ વધી શકે. ખાસ કરી ને જયારે બાળકો ના હાથ માં પુસ્તક પછી અને મોબાઈલ પહેલા આવે છે, અને બુદ્ધિશાળી વાચકો ધીમે ધીમે ઈલેક્ટ્રોનિક વાચન તરફ વળ્યા છે ત્યારે પ્રિન્ટ મીડિયા (એટલી જાહેરાતો છતાય) એનો ટ્રેડીશનલ ટચ ગુમાવી રહી છે ત્યારે આગળ ના ૩૫ વર્ષ સફારી માટે થોડા મુશ્કેલ તો છે જ. પણ સાવ અઘરા નથી. મેગેઝીન માં થોડા ફેરફારો કરી ને સફારી પોતે પોતાનો મૂળ ટચ તો જાળવી જ શકશે સાથે સાથે જમાના પ્રમાણે રિલેવન્ટ પણ રહી શકશે.

સહુ પહેલા તો કન્ટેન્ટ. બુદ્ધિશાળી વાચકો ને સંતોષતું મેગેઝીન ધીમે ધીમે પોલીટીકલ થઇ રહ્યું છે, આ વાત થોડા સમય પહેલા સાંભળેલી, સંપાદકના પત્રમાં પણ પોલીટીકલ ઝુકાવ નજરે આવે છે એવી ફરિયાદ ફેસબુકમાં સાંભળેલી. લેટેસ્ટ અંક માં આ વાત નજરે જોઈ લીધી, જયારે ઇન્દિરા ગાંધીનું નામ લીધા વગર ફેક્ટ ફાઈન્ડર માં “એક દિવંગત વડાપ્રધાને ગરીબી હટાઓ નું સૂત્ર આપેલું ” એવા મતલબ નું એક વિધાન નજરે ચડ્યું. જ્ઞાન અને માહિતી હંમેશા પૂર્વગ્રહ થી મુક્ત હોય છે, અને એટલીસ્ટ જયારે અમે લોકો સફારી વાંચતા ત્યારે (કે ત્યાં સુધી) એવું જ રહ્યું હતું. જો જ્ઞાન વિજ્ઞાન અને ઈતિહાસથી આપણી નવી પેઢીના વાચકો ને સમૃદ્ધ કરવા હોય તો પોલીટીકલ ઝુકાવ અને નામ ન લીધા વગરની (પહેલી નજરે અધુરી લાગતી) (અને ઇઝરાયેલ નીતિ તરફી) માહિતીઓથી સફારી એ અંતર રાખવું જોઈએ. ખાસ કરી ને આજે જયારે પોલીટીક્સના નામે જુનો માલ નવા પેકિંગમાં વેચાતો હોય ત્યારે કોઈ પણ એન્ગલ થી પોતાનો પોલીટીકલ ઝુકાવ સફારી જેવા જ્ઞાન વિજ્ઞાનના પ્લેટફોર્મમાં દેખાવા પણ દેવો એ એક નોઝ ડાઈવથી કમ નથી. એટલે એક વાચક અને સફારીના લાઈફ લોંગ ફેન તરીકે સફારીના રાઈટર્સને વિનમ્રતા કે સાથ વિનંતી છે કે પોલીટીકલ ઝુકાવ વગરનું જ્ઞાન પીરસે.

પોલીટીકલ ઝુકાવ સિવાયના સફારીના લેખ, ફેક્ટ ફાઈન્ડર, સુપર સવાલ હજી આજે પણ વાચવામાં મજેદાર લાગે છે. પણ એની સામે પ્રિન્ટ મીડિયા એક એન્ગલથી નીરસ થઇ જાય છે, છતાં ય પ્રિન્ટેડ મેગેઝીન સફારીની ઓળખ છે. એને જરાક ઇન્ટરએક્ટીવ બનાવીએ તો? એક બ્લેકહોલ પર સરસ લેખ લખ્યો છે, એ કા તો સફારીના આર્કાઇવમાંથી હશે અથવા ઇન્ટરનેટમાંથી ફંફોસ્યો હશે. એ લેખ પરના ટોપ ૫ કે ૩ સંદર્ભ ઈન્ટરનેટ પર ક્યાં મળશે એની લેખના અંતે એક રેફરન્સ લીંક હોય તો? એક સરસ વિડીઓ, એક સરસ લેખ, કોઈ ન્યુઝ આઈટમ, કોઈ એક્સપર્ટનો પ્રતિભાવ, ઈન્ટરનેટ પર કોઈ એક ટોપિક પર મળતી માહિતીની કમી નથી, અને એક નાનકડી બારી અનેક ખુલ્લા મેદાનો દેખાડી શકે છે. સફારીનો મૂળ હેતુ પણ સાર્થક થશે અને એ ઉપરાંત સમય સાથે રિલેવન્ટ રહીને સફારી એની યુનિકનેસના મુગટ માં એક ઓર પીછું ઉમેરી શકશે.

એ સિવાય પણ,  સફારી ની વેબસાઈટ છે. જેમાં સફારી પોતાના જુના મેગેઝીન ને ડીજીટાઈઝ કરી ને વાચકો માટે મૂકી શકે છે, જેમાં ઉપર જણાવ્યું તેમ રેફરન્સ ની ભરમાર હોય. પોસીબલ હોય તો આને સફારી ની એપ્પ સ્વરૂપે પણ લાવી શકાય.

આ સાથેજ એક ઓર વસ્તુ યાદ આવે છે જે સફારી સારી રીતે કવર કરે તો ઓર મજા આવે, અને એ છે ડીજીટલ ક્રાંતિ, છેલ્લા ૧૦ વર્ષ માં ટેકનોલોજી કંપનીઓ ના સહિયારા પ્રયાસ થી ટેકનોલોજી માં ક્રાંતિ આવી છે. ૧૦ વર્ષ પહેલા ના નોકિયા ફોનથી લઇ ને આજની જરૂરિયાત બની ગયેલા ટચ સ્ક્રીન ફોનની વચ્ચે ઘણું બધું બદલાયું છે. સ્માર્ટ ફોનથી લઇને સ્માર્ટ વોચ, એમેઝોનની સ્વ-સંચાલિત ફેક્ટરીઓ, ગૂગલની સેલ્ફ ડ્રીવન કાર, ઈન્ટરનેટ ઓફ થિંગ્સ, ગૂગલના પ્રોજેક્ટ જેકાર્દ અને પ્રોજેક્ટ સોલી (જે આપણા કપડા ને રડાર ની મદદ થી ટચ સ્ક્રીન માં બદલવા ઉપર રીસર્ચ કરે છે) આ બધી વસ્તુઓનું જ્ઞાન લોકો માટે એટલું ઉપયોગી છે કે આના ઉપર આખા બીઝનેસ ઉભા થઇ શકે. અને સફારી એ આ ઉપર કઈ ફોકસ જ નથી કર્યું. સફારી એને પણ કવર કરી શકે છે.

આ સિવાય પણ કેટલાક નાના નાના સજેશન્સ છે જેમ કે:

જો કોઈ લેખ વર્તમાન પરિસ્થિતિ ઉપર હોય(જેમકે પર્યાવરણ ને લાગતું કોઈ આંદોલન, કોઈ મ્યુઝીયમ, કોઈ મજેદાર વસ્તુ ઓ ના કલેકટર કે કોઈ મજેદાર વૈજ્ઞાનિક) તો એના સુધી કઈ રીતે પહોચવું એની ડીટેઇલ પણ હોય (જો જે તે વ્યક્તિ કે સમૂહ એને આપવા રાજી હોય અને કોઈ ની પ્રાઈવસી નો ભંગ ના થતો હોય)  તો વધારે મજા આવે.

એ સિવાય પણ વર્ષે કે છ મહીને એક વાર કોઈ હિસ્ટોરીક કે સાયન્ટીફીક ફિલ્મ નું વિશ્લેષણ થાય, જેમકે ઇન્સેપ્શન, ગ્રેવિટી, ઇન્ટરસ્ટેલર, ધ માર્સીયન જેમાં ઘણા સાયન્ટીફીક ફેક્ટસ ને આવરી લેવાયા હોય અને એનું સફારી વિશ્લેષણ કરી શકે કે પછી પોલીટીકલ હિસ્ટોરીકલ ફિલ્મો જેવી કે  આર્ગો, ચાર્લી વિલ્સન્સ વોર કે આપણી મદ્રાસ કાફે. અને માત્ર ફિલ્મો જ નહિ કેટલાક સારા પુસ્તકો જેમકે મેલુહા સીરીઝ,અશોક બેન્કર ની ધ બેટલ ઓફ ટેન કિંગ્સ. આવા ઘણા બધા વણખેડાયેલા મહાસાગર છે જેના ઉપર સફારી કોઈ સાયન્ટીફીક ને હિસ્ટોરીકલ રીસર્ચ કરી ને બ્રાંડ ન્યુ માહિતી પીરસી શકે છે, આમ પણ અમુક સુખદ અપવાદો ને છોડતા ફિલ્મોના અને પુસ્તકો ના મામલે ‘સફારી’એ બહુ ઓછું કવર કર્યું છે.

 

સેમીકોલોન:

ઓકે કન્મની(Ok Kanmani) સાઉન્ડ ટ્રેક(મણીરત્નમ, એ આર રહમાન): સારા સંગીત ને ભાષા ના સીમાડા નથી નડતા એનો એક જોરદાર પુરાવો.

dailylit.com – કોઈ પણ પુસ્તક નો એક એપિસોડ. આપણા ઈ-મેઈલબોક્સ માં જયારે આપણે જોઈતો હોય ત્યારે. અને એક મેઈલ વાચવા માં લગભગ ૧૦-૧૫ મિનીટ લાગે. મેં પોતે ડેઈલી લીટ ની મદદ થી ધ ટેલ ઓફ ટુ સીટીઝ પૂરી કરેલી છે. નેક્સ્ટ ડેસ્ટીનેશન: ધ કાઉન્ટ ઓફ મોન્ટે ક્રિસ્ટો…